Kennisbank

De term equivalentie is zonder twijfel een van de meest centrale, maar tegelijkertijd ook een van de meest gecontesteerde termen in het spreken over vertalen, schrijft Henri Bloemen in Alles verandert altijd. Perspectieven op het literair vertalen. Hij zet uiteen hoe de term door de jaren heen in de vertaalwetenschap en de vertaalpraktijk is gebruikt.

In een rondetafelgesprek tussen de Zuid-Afrikaanse vertaler-dichter Daniel Hugo en de Vlaamse schrijvers Stefan Hertmans en Tom Lanoye haalde Hugo een passage aan uit Oorlog en terpentijn waarin Hertmans West-Vlaamse woorden, archaïsch Nederlands en Frans laat mee resoneren.[1] De vertaler in het Afrikaans had moeite met woorden als ‘klapotter’, ‘klepsjiezen’ en ‘kroelkesvolk’ die de grootvader in de mond nam om een schilder als Ensor te omschrijven. Als strategie had hij ervoor gekozen sommige van die woorden uit de streektaal in het Vlaams te laten staan in zijn Afrikaanse tekst.

De revisie van een boekvertaling valt uiteen in zelfrevisie, ofwel de blik en inbreng van de vertaler zelf, en revisie door andere tekstprofessionals. Zelfrevisie is een proces dat in elk stadium van de boekvertaling speelt. Het begint en eindigt bij geïnformeerd zelfkritisch vermogen of, anders gezegd, bij de fabricage van een paar uitgekiend lek geboorde klompen om nattigheid mee aan te voelen. Die fabricage kost jaren: ze is een kwestie van (wil om te) blijven leren.