Kennisbank

Dit hoofdstukje gaat over duo-vertalen. Dat wil zeggen vertalen met zijn tweeën. Laten we beginnen met het uit de wereld helpen van een zelfs onder uitgevers volop levend misverstand, namelijk dat als je twee personen op een vertaling zet, het werk dan sneller af zal zijn. Dat geldt alleen maar als beide vertalers de helft van het boek voor hun rekening nemen en zich verder niet met elkaars werk bemoeien. Dan doen ze gewoon allebei een half boek en is er eigenlijk helemaal geen sprake van een duo-vertaling.

In december 2015 werden de Literaire Vertaaldagen in Amsterdam gehouden onder het motto ‘Verzinnen wat er staat’ en het jaar daarop werd het evenement gehouden met als thema ‘De vertaler als schrijver’. Beide slogans suggereerden een grotere creatieve inbreng van de vertaler in het vertaalproces en meer artisticiteit en zelfstandig kunstenaarschap dan de praktijk doorgaans rechtvaardigt. Het leek wel alsof de te vertalen tekst enkel werd gezien als een inspiratiebron voor gemankeerde schrijvers die om een plot verlegen zitten, een aangrijpingspunt om de persoonlijke schrijfdrift naar eigen stilistische inzichten te kunnen botvieren.

Veel vertalers zien hun werk als een vorm van imitatie. Ze kopiëren slaafs de kenmerken van het origineel in de doeltekst. Meestal is het resultaat een stroeve weergave in een weinig idiomatische stijl. Beter is het de vertaling te beschouwen als een transformatie. Paradoxaal geeft die het effect van het origineel vaak beter weer dan een schoolse reproductie.

Kinder- en jeugdliteratuur in vertaling wordt binnen het literaire veld en daarbuiten vaak afgedaan als een randverschijnsel. Als ware het kinderspel.

In het eerste hoofdstuk van dit boek is al ter sprake gekomen dat Nederland en Vlaanderen beschikken over een, vanuit buitenlands perspectief gezien, jaloersmakende vertaalinfrastructuur.[1] Er wordt veel vertaalde literatuur uitgebracht en uitgevers betalen in vergelijking met andere landen redelijke honoraria. Uniek is dat de vertaler ook nog eens subsidies kan aanvragen, als de literaire kwaliteit van de brontekst en de kwaliteit van de vertaler daartoe aanleiding geven.