Statement ELV over bezuinigingen talenstudies
Net als veel instellingen om ons heen maakt ook het Expertisecentrum Literair Vertalen zich grote zorgen om het schrappen van universitaire talenstudies vanwege de bezuinigingen op het hoger onderwijs in Nederland. Met deze studies worden nu net de taalexperts opgeleid, die in tijden van voortschrijdende technologische ontwikkelingen belangrijker zijn dan ooit.
De talenopleidingen vormen de kweekvijvers voor de literair vertalers van de toekomst. Literair vertalen is een hooggespecialiseerd vak: een vertaler moet niet alleen de beide talen perfect beheersen, maar ook veel kennis hebben van beide culturen, verschillende registers kunnen inzetten, omgaan met humor, dialecten of begrippen die de lezers in de doeltaal niets zeggen.
Het vertaalvak verandert door de snelle technologische ontwikkelingen van de laatste jaren. Computers zijn goed in het snel en tegen lage betaling - maar met ecologische belasting - maken van vertalingen die zijn gebaseerd op voorspellingen op basis van bestaand materiaal. De mens kent de cultuur waar een literair werk via tekst toegang toe geeft en onderscheidt zich bovendien op het vlak van creativiteit. Een correcte verhouding tussen mens en machine is de toekomst van het vertaalvak.
Het ELV maakt ernstig bezwaar tegen de bezuinigingen en roept alle verantwoordelijken bij de universiteiten en de faculteiten Geesteswetenschappen op om bij hun keuzes niet alleen naar rendement in de vorm van studententaantallen te kijken, maar ook oog te hebben voor de intrinsieke waarde van deze talenopleidingen en zich rekenschap te geven van de desastreuze gevolgen op de langere termijn.
Want wanneer er te weinig goed opgeleide vertalers zijn, dreigt er verschraling van onze taal en van onze boekensector. Door Nederlandstalige boeken een internationaal bereik te geven en door boeken uit andere talen bij ons leesbaar te maken, zorgen vertalingen voor de zuurstof die de Nederlandstalige cultuur levend houdt. Goed opgeleide taalexperts zijn daarbij onmisbaar.
---
“De literatuur van een land wordt gemaakt door schrijvers, de wereldliteratuur door vertalers. Zonder vertalers zijn wij schrijvers nergens, zitten we vast in onze eigen taal.”
José Saramago, uit het Portugees vertaald door Harrie Lemmens
Noot: Op donderdag 14 november om 13:00 uur is er een landelijke protestactie in het Moreelsepark te Utrecht. Voor meer info zie: 14 november: grote demonstratie, Moreelsepark, Utrecht, 13-15 uur!