4 mei-lezing Grunberg in 11 talen vertaald
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei vraagt elk jaar een schrijver om op de herdenkingsbijeenkomst op 4 mei een voordracht te houden. Dit jaar was dat Arnon Grunberg, die een indrukwekkende tekst uitsprak, getiteld ‘Nee’. Vertaler Nederlands-Hongaars Judit Gera was getroffen door deze tekst en bedacht dat die zo veel mogelijk mensen zou moeten bereiken.
Judit Gera benaderde vervolgens tien collega's om de vertaling van het essay op zich te nemen. Het Nederlands Letterenfonds draagt zorg voor de honorering van de betrokken vertalers, en schrijft op de website:
Judit Gera: ‘Literaire vertalers mogen weleens hun stem laten horen, al dan niet via hun vertalingen.’
"Grunberg pleit in zijn essay voor betekenisvol herdenken, vanuit de overtuiging dat het verleden nooit voltooide tijd wordt. Hij gaat in op het veel herhaalde ‘dit nooit weer’ en benoemt expliciet de gruwelen die achter dit cliché schuilgaan. Hij vertelt in concrete, niet-obligate termen over wat moord is, over welke misdaden we het in feite hebben; wat we nu precies herdenken. Grunberg benadrukt verder dat er altijd de mogelijkheid is, voor iedereen, om ‘nee’ te zeggen, niet medeplichtig te worden. Hij stelt dat politici dat op dit moment te weinig doen. Grunbergs essay eindigt met een oproep aan politici om hun woorden geen gif te laten zijn. Want, zegt hij, moordpartijen beginnen vaak met woorden, woorden van machthebbers.
Vertaalster Nederlands – Hongaars van naam en faam Judit Gera was getroffen door deze tekst en bedacht dat die zo veel mogelijk mensen zou moeten bereiken. Gera vroeg vervolgens tien van haar collega’s de vertaling van dit essay op zich te nemen en op die manier bij te dragen aan dit project, dat ze ‘Vertalen voor een betere maatschappij’ noemde. ‘Literaire vertalers’, aldus Judit Gera, ‘mogen weleens hun stem laten horen, al dan niet via hun vertalingen.’
Het was opvallend dat de vertalers die Gera had benaderd allemaal direct bereid waren het stuk te vertalen, maar ook hoe snel veel van hen mogelijkheden vonden om hun vertaling gepubliceerd te krijgen. Uiteindelijk wordt het essay nu in elf talen vertaald, door respectievelijk Gheorghe Nicolaescu (Roemenië), Veronika ter Harmsel-Havlikova (Tsjechië), Rainer Kersten (Duitsland), Goska Diederen-Woźniak (Polen), Maria Encheva (Bulgarije), Judit Gera (Hongarije), Irina Michajlova (Rusland), Mateja Seliškar Kenda (Slovenië), Gioia-Ana Ulrich Kezevic (Kroatië), Aleksandar Djokanovic (Servië) en Claudia di Palermo (Italië). Het is inmiddels in vier landen gepubliceerd, en dat worden er meer."
Lees verder over dit bijzondere project op de site van het Nederlands Letterenfonds.
