Verslag: Aïda Verstraeten over flow state, prangende vragen en waardevolle adviezen
Onlangs vroegen we een aantal mentoren en gementoreerden om een verslag te schrijven over hun ervaringen tijdens het geven en krijgen van een van onze individuele begeleidingstrajecten. De aankomende tijd zullen we elk van deze verslagen op onze website publiceren. Deze keer: Aïda Verstraeten, vertaler uit het Engels, reflecteert in haar verslag op haar ontwikkelingstraject met mentor Lies Lavrijsen.
“Vertalen is een van de weinige dingen waarbij ik moeiteloos een flow state bereik.”
Mijn studies zijn een weerspiegeling van wat ik als kind al wilde worden: iemand die leeskriebels bij een jongvolwassen publiek aanwakkert. Meer nog dan zelf verhalen schrijven, vertel ik ze graag. Tijdens mijn masteropleiding in literair vertalen ontdekte ik dat iemands verhaal van de ene in de andere taal gieten net zo leuk is als zelf een plot bedenken. Vertalen is een van de weinige dingen waarbij ik moeiteloos een flow state bereik.
Waar ik echter helemaal niks van af wist, zelfs niet na een master in het literair vertalen - en waar ik beslist niet van in een flow state kwam -, was de praktische kant van de zaak. Waar kan ik terecht met vragen? Bij welke uitgeverijen kan ik het beste met een specifiek voorstel aankloppen? Wat moet ik zeker aanhalen in een leesrapport en wat kan ik laten vallen om het helder te houden? Wat zijn valkuilen waarvoor ik op mijn hoede moet zijn? Welke auteur- en vertaalgerelateerde evenementen zijn waardevol om bij te wonen?
Op die vragen en nog vele anderen kon mentor en ervaren vertaler Lies Lavrijsen mij in 2022 een antwoord bieden. Onder Lies’ begeleiding werkte ik aan een fragmentvertaling uit het boek Winter’s Orbit van Everina Maxwell, een spannend sciencefictionboek over twee jonge mannen, Kiem en Jainan, die een politiek huwelijk aangaan en betrokken raken bij het onderzoek naar de dood van Kiems neef, die tevens Jainans voormalige partner is. Om hun onschuld te bewijzen en de echte moordenaar te vinden, besluiten ze samen te werken, winnen ze langzaamaan elkaars vertrouwen en bloeien er romantische gevoelens tussen hen op.
Op Iskat, de thuisplaneet van Kiem, maken mensen aan de hand van subtiele juwelen kenbaar met welke voornaamwoorden ze aangesproken willen worden. De keuze voor die/diens of hun/hen kwam tijdens het ELV ontwikkelingstraject naar voren, net als enkele neologismen die nog geen Nederlandse tegenhanger hadden. Lies gaf me waardevol advies, stuurde me bij, reviseerde mijn vertaling en gaf feedback op mijn leesrapport.
De uren die mijn mentor op afstand achter haar computer aan mijn vertaling besteedde en de twee werkmomenten die we face to face inplanden, respectievelijk in Antwerpen en Leuven, hebben me in 2023 helaas geen eerste boekvertaling opgeleverd. De uitgeverijen die ik benaderde, zagen het boek niet zo snel in het Nederlands even goed verkopen als in het Engels, ondanks de relevante thema’s en de spannende opbouw, of mikten met hun aanbod niet (langer) op (queer) scifi.
“Dankzij de hulp van Lies en de steun van het ELV twijfel ik niet meer aan mijn kunnen.”
Wat het ontwikkelingstraject me wél opleverde, zijn een aangescherpte vertaalvaardigheid en vertrouwen in mezelf als beginnend vertaler. Een medewerker van een van de uitgeverijen had me namelijk laten weten dat de fragmentvertaling heel keurig gedaan was. Dankzij de hulp van Lies en de steun van het ELV twijfel ik niet meer aan mijn kunnen. Ondertussen blijf ik lezen als een trein, op zoek naar een boek dat me bijblijft en me dit keer een contract zou kunnen opleveren, al blijft Winter’s Orbit - mede dankzij dit leertraject - een speciaal plekje in mijn hart hebben.