Doe mee en roem de vertaler!

30 september 2021 - 20 jaar ELV

Het Expertisecentrum Literair Vertalen viert dit jaar zijn twintigjarig bestaan. Vandaag gaat de feestelijke jubileumperiode van start én lanceren we onze online campagne Roem de vertaler. Daarmee willen we de zichtbaarheid van en waardering voor literair vertalers vergroten.

Decoratieve afbeelding bij de campagne.

Al een aantal jaar wordt op sociale media de hashtag #NoemDeVertaler (#NameTheTranslator) gebruikt. Daarmee wijzen mensen op het ontbreken van een vermelding van de vertaler bij het bespreken of promoten van een boek. Het ELV wil met deze campagne een stapje verder gaan. Dat de vertaler genoemd wordt als het over diens werk gaat, zou vanzelfsprekend moeten zijn. Bij gelegenheid van ons jubileum willen we mensen aanmoedigen niet alleen de vertaler te noemen, maar ook te roemen. Roem de vertaler, dus.

Hoe kan ik meedoen?

Lezers kunnen bijdragen aan de zichtbaarheid van de vertaler door hun ervaringen op sociale media te delen. Heb je een mooi boek in vertaling gelezen? Of heb je een favoriet vertaald boek? Deel het! Vermeld daarbij de naam van de vertaler (in ieder geval te vinden in het colofon) en voeg de hashtag #RoemDeVertaler toe zodat je bericht terug te vinden is.

Ben je vervolgens nieuwsgierig geworden naar de vertaler van je boek? Je kunt diegene opzoeken in ons Vertalersbestand om meer te weten te komen. Meer dan 450 vertalers in en uit het Nederlands zijn inmiddels in dit bestand te vinden.

Met gebruik van de hashtag kunnen ook andere mensen in het boekenvak vertalers online een podium geven. We verzamelen tijdens deze jubileumperiode mooie voorbeelden van uitgeverijen, tijdschriften en initiatieven die bijdragen aan de zichtbaarheid van vertalers en het vertaalvak. Wijs ons vooral op deze goede voorbeelden via literair.vertalen@uu.nl of sociale media.  

Waarom is aandacht voor de vertaler belangrijk?

Literair vertalers zijn vaak weinig zichtbaar, terwijl zij het mogelijk maken dat lezers een boek tot zich kunnen nemen in hun eigen taal. Meer aandacht zorgt ervoor dat lezers zich bewuster zijn van het feit dat iemand maanden- of soms jarenlang gewerkt heeft om een unieke editie van het werk in de nieuwe taal te scheppen.

De vertaler is ook auteur, zoals vertaler Martin de Haan in zijn State of Translation-lezing uitlegde. In tegenstelling tot de auteursnaam is het echter nog niet altijd gebruikelijk om in communicatieuitingen rond een boek de naam van de vertaler te noemen. Dit gaat zowel om uitingen van de uitgeverijen, die bijvoorbeeld de vertaler niet vermelden op hun site of in de marketing rond een boek, als van de media als zij boeken bespreken of tippen.

Literair vertalen is een vak, waar veel kennis, vaardigheden en ervaring voor nodig zijn. Toch zijn er weinig mensen die alleen van het literair vertalen rond kunnen komen (zie ook ons Kennisbank-dossier over dit onderwerp, samengesteld door Annemart Pilon). Hun onzichtbaarheid zou weleens een grote rol kunnen spelen in het achterblijven van een passend honorarium. Als het belang van vertalers meer aandacht krijgt, kan dat hun positie verbeteren.

Over het jubileum

Het Expertisecentrum Literair Vertalen bestaat 20 jaar. Tijdens de jubileumperiode, die loopt van 30 september (Dag van de Vertaler/Hiëronymusdag) t/m 5 november (de oprichtingsdag van het ELV), stellen we de zichtbaarheid van de literair vertaler centraal. Naast de campagne Roem de vertaler richten we de schijnwerpers op vertalers tijdens verschillende activiteiten, zoals een panelgesprek over online en offline zichtbaarheid van vertalers (25 oktober) en een pleidooi voor meer aandacht voor het vertaalvak door Abdelkader Benali (2 november).