Honderdste nummer Filter in het teken van beginnende vertalers

23 juli 2020 - Algemeen

Onlangs verscheen het honderdste nummer van Filter, tijdschrift over vertalen. Het nieuwe jubileumnummer bundelt artikelen waarin de auteurs de positieve én negatieve ontwikkelingen belichten wat betreft de situatie van beginnende vertalers.

In de inleiding vatten redacteurs en jonge vertalers Emilia Menkveld, Heleen Oomen en Eva Wissenburg de situatie alvast samen: 

"Jonge vertalers, beginnend vertalers, nieuwe vertalers: de afgelopen jaren viel er heel wat over te horen. Diverse tijdschriften en festivals besteden al langer aandacht aan (jonge) beginnend vertalers, en sinds een aantal jaren vormen nieuwe vertalers een vast programmaonderdeel tijdens bijvoorbeeld de Literaire Vertaaldagen en de Vertalersgeluktournee, mede dankzij de inspanningen van de Vereniging voor Nieuwe Vertalers (VvNV). Er bestaan in het Nederlandse taalgebied diverse vertaalopleidingen, er zijn tal van initiatieven om beginnend vertalers op weg te helpen en hun vakbekwaamheid verder te bevorderen, en bij het Expertisecentrum Literair Vertalen (ELV) kunnen beginnend vertalers sinds jaar en dag mentoraten aanvragen om samen met een ervaren vertaler aan een vertaalproject te werken.

Ondanks al deze mooie, waardevolle initiatieven kunnen we niet zeggen dat het beeld echt rooskleurig is als het gaat om de aanwas van nieuwe vertalers. Het Vertaalpleidooi van 2019 luidde nog maar eens de noodklok: onze bloeiende Nederlandse vertaalcultuur wordt bedreigd doordat nieuwe aanwas onvoldoende is gewaarborgd. Krimpende en verdwijnende talenopleidingen, steeds minder aandacht voor de Nederlandse taal en het immer terugkerende probleem van de lage financiële honorering van met name literair vertalers worden als oorzaken genoemd. Dat beginnend literair vertalers bij een eerste boekvertaling soms niet eens het minimumtarief uit het Modelcontract voor de vertaling van een literair werk krijgen bedongen, zoals het Vertaalpleidooi ook vermeldt, is ronduit bedroevend."

De kwestie wordt verder uitgewerkt door onder meer Anne Lopes Michielsen, die de gunstige recente ontwikkelingen voor beginnende vertalers bespreekt, maar signaleert dat het desondanks nog altijd niet makkelijk is om als beginnend vertaler aan opdrachten te komen. Koen Boelens doet verder verslag van zijn onderzoek hoe vertaalcarrières doorgaans beginnen, en Niek Miedema schrijft vanuit zijn perspectief als ervaren vertaler. Het nummer bevat daarnaast bijdragen van Daniël Rovers, Carlijn Brouwer, Elies Smeyers, Els Snick, Martin de Haan, Eva Wissenburg, Diederik Burgersdijk, Joep Stapel en Piet Schrijvers. De volledige artikelen zijn te lezen in de papieren Filter. Wie geen abonnee is kan het nummer hier nabestellen.

Het nieuwe Filter-nummer met op de achtergrond een stapel oude nummers.