Kennisbank

Toneelstukken komen altijd tot stand in een specifieke sociaal-culturele context en dat geldt ook voor hun vertalingen. Als een toneelstuk wordt vertaald of gespeeld, ontstaan er dus onvermijdelijk nieuwe interpretaties.

In zijn artikel ‘Vertalen tussen reflex en reflectie’ uit 1986 noemt Hans G. Hönig het vertaalproces een samenspel van taalkundige reflexen en methodische reflectie. ‘Bijna automatisch’, en al bij het lezen van de brontekst, dienen de formuleringen uit de moedertaal zich aan. Als deze reflex duidelijk niet bruikbaar blijkt of uitblijft, reflecteert de vertaler (129). Dit omschakelproces wordt gestuurd door zijn observerende bewustzijn en net zo vaak herhaald totdat deze dialoog van de vertaler met zichzelf tot een definitieve oplossing leidt. Maar definitief betekent niet optimaal; er kan alsnog een objectieve vertaalfout zijn gemaakt.

De Nederlandse Taalunie is de beleids- en kennisorganisatie voor het Nederlands. In de Taalunie werken Nederland, Vlaanderen en Suriname samen om ervoor te zorgen dat het Nederlands een levendige en aantrekkelijke taal blijft en taalgebruikers wereldwijd worden ondersteund bij het gebruik van hun taal. De Taalunie is op verschillende terreinen actief en ondersteunt ook de professionaliteit van literair vertalers.

In dit Kennisbankdossier vind je een verzameling beschouwingen over het vertalen van poëzie. Zo krijg je een indruk van wat er geschreven is door deskundigen over verschillende aspecten van het vertalen van dit genre. Het dossier vormt een startpunt om jezelf verder te verdiepen in die aspecten die jouw interesse hebben.

In dit Kennisbankdossier vind je een verzameling beschouwingen over het vertalen van non-fictie. Zo krijg je een indruk van wat er geschreven is door deskundigen over verschillende aspecten van het vertalen van dit genre. Het dossier vormt een startpunt om jezelf verder te verdiepen in die aspecten die jouw interesse hebben.

In dit Kennisbankdossier vind je een verzameling beschouwingen over het vertalen van toneel. Zo krijg je een indruk van wat er geschreven is door deskundigen over verschillende aspecten van het vertalen van dit genre. Het dossier vormt een startpunt om jezelf verder te verdiepen in die aspecten die jouw interesse hebben.

In dit Kennisbankdossier vind je een verzameling beschouwingen over het vertalen van kinder- en jeugdliteratuur. Zo krijg je een indruk van wat er geschreven is door deskundigen over verschillende aspecten van het vertalen van dit genre. Het dossier vormt een startpunt om jezelf verder te verdiepen in die aspecten die jouw interesse hebben.

In dit Kennisbankdossier vind je een verzameling beschouwingen over het vertalen van verhalend proza. Zo krijg je een indruk van wat er geschreven is door deskundigen over verschillende aspecten van het vertalen van dit genre. Het dossier vormt een startpunt om jezelf verder te verdiepen in die aspecten die jouw interesse hebben.

Tot voor kort waren de competenties van de literair vertaler gehuld in een abstracte, moeilijk te (be)vatten en haast geheimzinnige nevel die de navigatie bemoeilijkte en menigeen op een dwaalspoor bracht. Keer op keer werd herhaald dat literair vertalers over talloze en zeer uiteenlopende competenties moeten beschikken, en daar bleef het vaak bij.

The State of Translation is een jaarlijkse lezing door een expert op het gebied van literaire vertalingen. Op uitnodiging van SPUI25 en Athenaeum Boekhandel bespreekt hij of zij de stand van het literair vertalen in Nederland. Onder de titel ‘De vertaler als auteur’ sprak essayist en vertaler Frans-Nederlands Martin de Haan op 3 maart 2020 de vijfde State of Translation-rede uit. De spreektekst is hier terug te lezen.