Vertalers vertellen - Over hun werkroutine

Huub Stegeman, vertaler uit het Engels en Duits in het Nederlands

"Ik maak een strakke planning van dag tot dag."

"Ik werk alleen, en vanuit huis. Als ik 5-6 uur op een dag vertaal, is dat veel. Daarna is de concentratie weg. Tegenwoordig streef ik naar 2000 woorden per dag, maar ik heb lang veel meer gedaan. Ik maak een strakke planning van dag tot dag, in een Excelsheet. Tegenwoordig is de rekensom als volgt: aantal woorden brontekst gedeeld door 2000 is het aantal vertaaldagen, vermenigvuldigd met 1,2 of 1,3 om tot de totale tijd inclusief nakijken te komen. In principe werk ik alleen nog doordeweeks, maar ik heb jarenlang 7 dagen per week gewerkt. Dat eist zijn tol op den duur, het gaat ten koste van je concentratie, heb ik gemerkt."

Andrea Kluitmann, vertaler uit het Nederlands in het Duits

"Ik werk meestal thuis, apart van mijn ook thuiswerkende partner en soms in de bibliotheek. Het vertalen hou ik geen acht uur vol, eerder zes. Ik probeer om 2000 woorden per dag te vertalen, dat lukt lang niet altijd, veel teksten zijn daar te ingewikkeld voor. Gemiddeld zit ik denk ik eerder op 1500. Die zijn niet af, er volgen natuurlijk nog diverse eigen correctierondes en de vertaling wordt ook intensief geredigeerd en besproken met de Duitse redactrice. Alleen dat laatste kost soms ook nog een halve dag. Gemiddeld doe ik denk ik drie maanden over een jeugdboek van niveau, met een omvang van zo’n 35.000 woorden, maar ik doe daarnaast ook altijd nog ander vertaalwerk."

Jan Willem Bos, vertaler uit het Roemeens in het Nederlands

"Hoe mijn werkweek eruitziet, hangt af van mijn andere werkzaamheden."

"Hier is in mijn geval vrijwel niets over te zeggen. Ik vertaal meestal thuis, tenzij ik ergens in het buitenland verblijf. Ik werk nooit op openbare plaatsen. Hoe mijn werkweek eruitziet en hoeveel ik per dag vertaal, hangt helemaal af van mijn andere werkzaamheden. Omdat het niet mogelijk is je alleen met Roemeense literaire vertalingen te bedruipen, heb ik altijd (tot aan mijn gedeeltelijke pensionering per 1 januari van dit jaar) als tolk-vertaler gewerkt. Soms kwam ik dan een hele week niet aan vertalen toe, soms had ik rustige weken en kon ik goede vorderingen maken met een boek. Enkele jaren geleden heb ik vijf maanden lang op het NIAS als translator-in-residence (met steun van het Nederlands Letterenfonds) aan een lijvige vertaling gewerkt. Een zeldzaam genoegen om me zo lange tijd op een vertaling te kunnen toeleggen zonder afleiding en andere verplichtingen."

Lies Lavrijsen, vertaler uit o.a. het Engels en Italiaans in het Nederlands

"Ik werk twee dagen per week in een coworkingkantoor en de rest van de week thuis, of soms ook wel eens in een koffietent. Ik denk dat ik gemiddeld zo’n 6 à 7 uur per dag (geconcentreerd) werk. Hoeveel woorden ik per dag haal, hangt af van de tekst: 1500 bij een moeilijke tekst, het dubbele bij een vlot geschreven verhaal."

Goedele De Sterck, vertaler uit het Nederlands in het Spaans

"Ik vertaal thuis, hoog en droog op mijn als werkplek ingerichte zolderkamer, zonder muziek, zonder afleiding. Toen ik fulltime vertaalde, had ik moeite om mij aan een redelijke dag- en weekindeling met de nodige rust- en adempauzes te houden. Sinds ik als vertaaldocente verbonden ben aan de universiteit druk ik mijn studenten dan ook op het hart om vooral niet toe te geven aan de neiging om voortdurend te werken uit vrees om opdrachten mis te lopen of klanten te verliezen. Een goede organisatie is van fundamenteel belang om kwaliteit aan te leveren en lang mee te gaan als literair vertaler.

Het is vaak moeilijk om in te schatten hoeveel tijd er precies nodig is om een bepaalde opdracht af te ronden. Je mag daarbij vooral ook de revisie niet vergeten. Daarom is het belangrijk om een steekproef te doen en een stukje te vertalen voordat je de uitgever uitsluitsel geeft over de aanleveringstermijn. Hoe gemakkelijk een boek ook mag lijken, er duiken altijd onverwachte moeilijkheden op. Het aantal woorden dat een vertaler per dag vertaalt, hangt af van de brontekst en ook van de werkwijze van de vertaler. Non-fictie waarbij veel opzoekwerk komt kijken of kindergedichten op rijm vragen vaak meer tijd dan een roman zonder al te veel pretenties."

Martin de Haan, vertaler uit het Frans in het Nederlands

"Ik werk thuis, de hele dag en de hele week behalve als mijn kinderen hier zijn. Dagen van 10 uur waren vroeger normaal, maar dat kunnen mijn ogen en mijn rug niet meer aan. Ik ben meer gaan sporten en muziek maken, en ook meer zelf gaan schrijven (op papier), dat scheelt enorm. Dus de tip is: zorg dat je je lichaam en geest niet kapotmaakt aan het begin van je vertaalcarrière. Ik heb trouwens ook een tijdlang staand vertaald, dat werkt behoorlijk goed.

Over een niet al te extreem moeilijk boek van zo’n 100.000 woorden doe ik zes maanden. Maar bij moeilijke boeken kan dat heel snel het dubbele of nog meer worden. Voor het vertalen van literatuur kun je uitgaan van zo’n 200.000 woorden per jaar als je fulltime vertaalt."

Nicolette Hoekmeijer, vertaler in het Nederlands uit het Engels

"Hoeveel ik per dag vertaal is wisselend."

"Ik vertaal afwisselend thuis en in een kantoor met meerdere collega’s. Dit laatste omdat ik het fijn en inspirerend vind om collega’s te zien, en ook inhoudelijk nuttig. Hoeveel ik per dag vertaal is wisselend, ik denk gemiddeld een uur of zeven. Hoe lang ik over een vertaling doe, hangt af van moeilijkheidsgraad en woordenaantal. Ik ben fulltime met vertalen bezig en gemiddeld doe ik zo’n drie, vier boeken per jaar."

Luk Van Haute, vertaler uit het Japans in het Nederlands

"Ik heb rust en stilte nodig, dus normaal gesproken werk ik thuis in mijn studeerkamer, volgens een vaste routine. Ik begin zodra mijn huisgenoten de deur uit zijn (in het pre-coronatijdperk althans) en werk heel intens tot de middag (tussendoor geen mails beantwoorden e.d.). ’s Middags doe ik er nog een paar uur bij. In de eerste en derde fase doe ik vijf of zes A4’tjes per dag, maar in de tweede fase zijn dat er maar drie of vier. In het weekend lees ik vaak de geprinte versie van wat ik in de loop van de week deed (soms ook de proef van een eerder boek, als opdrachten deels overlappen). Een boek van 250-300 pagina’s duurt gemiddeld een halfjaar."

Laura Watkinson, vertaler uit het Nederlands in het Engels

"De telefoon zet ik altijd uit."

"Ik werk thuis, meestal ongeveer maandag-vrijdag, 8-17 of zo, en altijd een combinatie van diverse activiteiten (vertalen, redigeren, lezen, mailtjes). Ik heb een thuiskantoor maar vind het altijd leuker om aan de keukentafel te werken, en heel soms in een café, als ik bijvoorbeeld een drukproef aan het lezen ben. Ik probeer om best streng op mezelf te zijn als ik aan het vertalen ben. Als eigen baas heb ik een beetje routine nodig – vijftig minuten vertalen, dan tien minuten pauze om thee te zetten en een beetje te stretchen. En de telefoon zet ik altijd uit. Ik ben sowieso geen fan van de telefoon maar ik heb best vroeg geleerd dat ik niet goed kan werken als ik denk dat iemand gaat bellen. Na een belletje vind ik het ook best moeilijk om weer aan het vertalen te beginnen. En ik vind het ook makkelijker om rustig na te denken als een verzoek per e-mail komt."