Onderzoeken naar de financiële positie van literair vertalers
Naar de inkomenspositie van vertalers zijn in de loop der jaren tal van onderzoeken uitgevoerd, gebaseerd op bijvoorbeeld enquêtes, interviews en kwantitatieve inkomensgegevens. In de media komen dezelfde onderzoeken herhaaldelijk terug, terwijl er meer gegevens beschikbaar zijn. Met dit chronologische overzicht hopen we hier meer inzicht in te geven.
Om de financiële positie van vertalers in een breder perspectief te plaatsen, zijn in dit overzicht niet alleen onderzoeken naar de inkomenspositie van vertalers in Nederland en Vlaanderen opgenomen, maar ook studies naar de beroepspraktijk in het algemeen, andere makers in de culturele sector en de boekenmarkt.
Onderzoeken
Van den Braber et al, Universiteit Utrecht. 2021. Naar een versterking van de veerkracht van de boekenwereld na COVID-19.
Over de impact van de coronacrisis op de boekenmarkt en de gevolgen daarvan voor o.a. auteurs en vertalers, met aanbevelingen voor de toekomst.
https://www.uu.nl/sites/default/files/gw_Rapport%20boekenwereld%20en%20covid-19.pdf
Van der Starre. 2021. Ongelijk maar eerlijk. Een onderzoek naar de praktijk rond het vergoeden van literaire auteurs, literaire vertalers en illustratoren in Vlaanderen.
Onderzoek naar de beloning van auteurs, vertalers en illustratoren in Vlaanderen bij optredens en workshops. Met aandacht voor de coronacrisis en tot slot aanbevelingen voor de vergoeding van o.a. vertalers.
https://assets.literatuurvlaanderen.be/attachment/20210305_Ongelijk-maar-eerlijk.pdf
Hof et al, SEO Economisch onderzoek. 2019. Economisch belang van het boekenvak.
Beschrijving van wat het boekenvak bijdraagt aan de Nederlandse economie middels de keten van auteurs en vertalers via uitgevers naar boekverkopers.
https://kvbboekwerk.nl/wp-content/uploads/2019/03/2019_KVB-Boekwerk-SEO_Economisch-belang-van-het-boekenvak.pdf
Expertisecentrum Literair Vertalen. 2019. verTALEN voor de toekomst: een nieuw vertaalpleidooi.
Een nieuw vertaalpleidooi, waarin de problemen van de huidige vertaalcultuur worden geschetst en aanbevelingen worden gegeven voor de toekomst.
https://literairvertalen.org/vertaalpleidooi-vertalen-voor-de-toekomst
Cosijns, Stefanie. 2016. De status van de literair vertaler in het Nederlandse taalgebied.
Literatuurstudie naar de socio-economische positie van literair vertalers in Nederland en Vlaanderen. Masterscriptie Vrije Universiteit Brussel.
https://www.scriptiebank.be/sites/default/files/thesis/2017-10/CosijnsStefanie_MasterproefVertalen.pdf
Van der Veen et al. 2016. Inkomensonderzoek schrijvers en vertalers: een kwantitatief onderzoek naar de inkomsten van schrijvers en vertalers over de belastingjaren 2013 en 2014.
Onderzoek naar het inkomen van schrijvers en vertalers, met een specificatie van inkomstenbronnen en onder meer aandacht voor tijdsbesteding en kwantitatieve gegevens over onderhandelen. In opdracht van de Vereniging van Letterkundigen (nu: Auteursbond) en het Nederlands Letterenfonds.
http://www.letterenfonds.nl/images/2016-05/inkomensonderzoek-schrijvers-en-vertalers_ape_rapport-1421.pdf
Kwakkel, Richard & Martin de Haan. 2014. Dagelijks brood: arbeidsmarktpositie van boekvertalers in het Nederlandse taalgebied.
Rapport over de arbeidsmarktpositie van vertalers, met daarin een bespreking van resultaten van een tweede CEATL-enquête, tegen de achtergrond van eerdere onderzoeken. In opdracht van de Taalunie en het Expertisecentrum Literair Vertalen.
https://taalunie.org/publicaties/43/dagelijks-brood
CEATL. 2013. Survey 2012/2013, Results.
De werkgroep Working Conditions van de Europese vertalersraad Conseil Européen des Associations de Traducteurs Littérairs (CEATL) hield in 2012/2013 een enquête over de arbeidsomstandigheden van vertalers in de periode 2009-2011.
https://literairvertalen.org/kennisbank/enquete-arbeidsomstandigheden-ceatl-20122013
Pym et al. 2012. Studies on translation and multilingualism: the status of the translation profession in the European Union.
Onderzoek naar de status van zakelijke en literair vertalers in Europa, zonder specifieke aandacht voor Nederland of België.
https://termcoord.eu/wp-content/uploads/2013/08/The_status_of_the_translation_profession_in_the_European_Union.pdf
Expertisecentrum Literair Vertalen. 2011. Omkijken en vooruitzien. Rapport ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van het Expertisecentrum Literair Vertalen 2001-2011.
Enquête onder vertalers over hun beroepspraktijk, met o.a. aandacht voor het profiel van de vertaler en de individuele loopbaan.
Vlaamse Auteursvereniging. 2011. Inkomensonderzoek bij literaire vertalers in Vlaanderen.
Inkomensonderzoek onder literaire vertalers in Vlaanderen.
https://www.auteursvereniging.be/wp-content/uploads/2013/01/VAV-2-Rapport-inkomensonderzoek-vertalers2.pdf
Weda et al. SEO Economisch Onderzoek. 2011. Wat er speelt. De positie van makers en uitvoerend kunstenaars in de digitale omgeving
Een vergelijking van de positie van vertalers met andere makers.
https://www.cedar.nl/uploads/10/FileManager/2011-17_Wat_er_speelt_-_Exclusief_bijlagen.pdf
Kwakkel, Richard. 2009. Marktpositie boekvertalers: de enquête.
Enquête onder boekvertalers over hun marktpositie.
http://www.boekvertalers.nl/2009/12/18/marktpositie-boekvertalers-de-enquete/
Fock, Holger, Martin de Haan & Alena Lhotová. 2008. Comparative income of literary translators in Europe.
Enquête uit 2005-2006 onder Europese vertalers over hun inkomenspositie, gehouden door de overkoepelende Europese vertalersvereniging Conseil Européen des Associations de Traducteurs Littérairs (CEATL).
https://www.ceatl.eu/wp-content/uploads/2010/09/surveyuk.pdf
De Haan, Martin & Rokus Hofstede. 2008. *Overigens schitterend vertaald. Voor het behoud van een bloeiende vertaalcultuur.
Vertaalpleidooi waarin de problemen van de huidige vertaalcultuur worden geschetst en aanbevelingen worden gegeven voor de toekomst. Op initiatief van het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds, het Nederlandse en Vlaamse Fonds voor de Letteren, de Nederlandse Taalunie en het Expertisecentrum Literair Vertalen.
https://taalunie.org/publicaties/45/overigens-schitterend-vertaald
Humbeeck, Kris, Francine Smink & Maurice Vandebroek. 2008. Literair vertalen: van twee kanten bekeken. Vertalers en uitgevers aan het woord.
Samenvatting van een enquête onder literair vertalers over hun beroepssituatie én verslag van interviews met literaire uitgevers, over inkomen en waardering.
https://taalunie.org/publicaties/46/literair-vertalen-van-twee-kanten-bekeken
Deze bronnen zijn voor het laatst geraadpleegd op 29 juli 2021.