Jaarverslag 2023
Ook in 2023 mocht het ELV weer een impuls geven aan de loopbanen van honderden vertalers in en uit het Nederlands. We boden begeleiding op maat door middel van mentoraten, ontwikkelingstrajecten en andere vormen van onderwijs zoals de twee taalspecifieke cursussen Nederlands – Fins en Nederlands - Zweeds, de ESLT Summer School plus twee studiemiddagen over professionalisering. Over dit en meer lees je in dit jaarverslag.

Individuele begeleiding
Samen met Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds biedt het ELV individuele vormen van opleiding aan literair vertalers in en uit het Nederlands in de vorm van ontwikkelingstrajecten en mentoraten. Dankzij begeleiding op maat van een ervaren mentor zetten vertalers in en uit verschillende talen een grote stap in hun professionalisering.
In 2023 zijn er, verdeeld over 2 rondes (maart en oktober), in totaal 13 ontwikkelingstrajecten toegekend. Het gaat om vertalers uit het Nederlands in het Duits, Engels, Italiaans en Turks en in het Nederlands uit het Chinees, Engels (3x), Frans, Lets, Koreaans, Russisch en Spaans die onder begeleiding zijn gaan werken aan de vertaling van een zelfgekozen tekst, met als beoogd resultaat een publicatie in een literair tijdschrift of publicatie van het gekozen boek.
Voorheen was de datum van de tweede deadline 1 september, maar aangezien literair vertalers doorgaans pas ná deze datum hun opleiding afronden hebben we besloten om de ronde voortaan op 1 oktober te laten aflopen. Ook is extra aandacht besteed aan de communicatie en aan gerichte voorlichting, bijvoorbeeld via de opleidingen, waardoor het aantal aanvragen flink is toegenomen.
Er zijn in 2023 negen aanvragen voor een mentoraat toegekend voor vertalers uit het Nederlands in het Chinees, Perzisch, Pools en Russisch, en in het Nederlands uit het Duits, Engels, Frans (2x) en Japans. Tijdens een mentoraat ontvangen vertalers begeleiding bij een vertaalopdracht waarvoor ze een uitgeverscontract hebben. Mentoraten kunnen het hele jaar door worden aangevraagd.
Cursussen Nederlands – Fins en Nederlands - Zweeds
Van september t/m november gingen twee groepen vertalers aan de slag met de online cursussen Nederlands – Fins en Nederlands – Zweeds. Deze cursussen zijn gericht op beginnend vertalers met als doel ze kennis te laten maken met verschillende facetten van het vak van de literair vertaler. De cursisten (3 voor Zweeds; 2 voor Fins) werkten in de online leeromgeving ELVi negen weken lang aan het vertalen van teksten in verschillende genres: non-fictie, fictie, kinder- en jeugdliteratuur, poëzie. Wekelijks kregen zij theorie uit de Kennisbank voorgeschoteld, voltooiden ze opdrachten zoals het maken van een vertaalrelevante tekstanalyse, en gingen ze met gevorderde vertalers de diepte in tijdens vier vertaalateliers.
Tijdens de vier vertaalateliers vertaalden en bespraken de groepen tekstfragmenten van auteurs als Radna Fabias, Raoul de Jong, Tom Lanoye en Nisrine Mbarki. De ateliers Nederlands – Zweeds stonden onder leiding van Annika Johansson, Janny Middelbeek-Oortgiesen en Joakim Sundström. Voor Nederlands – Fins waren de docenten Sanna van Leeuwen en Annemarie Raas.
Flankerend aan de cursussen hebben wij twee studiemiddagen georganiseerd. De eerste vond plaats onder de titel ‘De vertaler als ambassadeur’. Ruim vijftig vertalers uit het Nederlands volgden een online programma, met lezingen (van o.a. Yra van Dijk en Michiel van Kempen) en een panelgesprek o.l.v. Mattho Mandersloot met Myriam Bouzid, Kim Liebrands en Adiëlle Westercappel.
De tweede studiemiddag was hybride van aard en vond plaats in de Bibliotheek Utrecht onder de titel ‘De vertaler als professional’. Met een volle zaal (45 personen) en een livestream met 113 deelnemers werd ook deze middag flink bezocht en bekeken. Het thema professionalisering werd van meerdere kanten belicht tijdens een keynote door Annemart Pilon, een lezing over leesverslagen van Lidewijde Paris, een dubbelinterview tussen Janne Van Beek en Janny Middelbeek-Oortgiesen en een panelgesprek met verschillende spelers uit het literaire veld: Canan Marasligil (SLAA), Chris de Jong (Uitgeverij Koppernik) en Jacoba Casier (De Geus), o.l.v. moderator Anna Eble.
Beide activiteiten waren specifiek gericht op vertalers in en uit de Scandinavische talen; de tweede middag was daarnaast opengesteld voor alle geïnteresseerde vertalers.